ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ 207a-208b

Αιτία της αναπαραγωγής των όντων
είναι ο πόθος τους για αθανασία

Και είναι αναγκαίο όπως βγαίνει απ' αυτά που συμφωνήσαμε, ότι και ο πόθος της αθανασίας πρέπει να συνυπάρχει με τον πόθο του καλού, αν έρωτας είναι η επιθυμία να έχεις το καλό παντοτινά δικό σου. Κατ' ανάγκη λοιπόν, σύμφωνα με όσα είπαμε, και η αθανασία αποτελεί αντικείμενο του έρωτα. Τέτοια λοιπόν πάντα μου δίδασκε, όποτε γινόταν λόγος για τον έρωτα και κάποτε ρώτησε:

- Ποια νομίζεις, Σωκράτη, ότι είναι η αιτία αυτού του έρωτα και της επιθυμίας; Ή μήπως δεν έχεις προσέξει την παράξενη συμπεριφορά όλων των ζώων όταν επιθυμούν να γεννήσουν, και τα χερσαία και τα πτηνά, πως αρρωσταίνουν όλα και έχουν ερωτική διάθεση πρώτα για να ενωθούν μεταξύ τους και έπειτα για την ανατροφή του γόνου τους. Και είναι έτοιμα για χάρη τους και να πολεμήσουν τα ασθενέστερα τα ισχυρότερα και να πεθάνουν γι' αυτά, είτε υποφέροντας τα ίδια από την πείνα για να τα ταϊσουν, είτε κάνοντας οτιδήποτε άλλο. Και όσον αφορά τους ανθρώπους, είπε, θα μπορούσε κανείς να νομίσει ότι το κάνουν ύστερα από σκέψη. Αλλά τα ζώα ποια είναι η αιτία να έχουν τέτοια ερωτική διάθεση; Μπορείς να μου πεις;

Κι εγώ τότε θα έλεγα ότι δεν ήξερα. Κι εκείνη είπε:

- Έχεις λοιπόν την εντύπωση ότι θα γίνεις ποτέ δεινός στα ερωτικά, αν δεν τα καταλαβαίνεις αυτά;

- Αλλά γι' αυτό ακριβώς, Διοτίμα, όπως και πριν από λίγο είπα, έχω έρθει σε σένα, γνωρίζοντας ότι χρειάζομαι δασκάλους. Αλλά λέγε μου την αιτία αυτών εδώ και όλων των άλλων των σχετικών με τα ερωτικά.

- Αν λοιπόν, είπε, πιστεύεις ότι ο έρωτας από τη φύση του έχει ως αντικείμενο εκείνο που πολλές φορές συμφωνήσαμε ότι έχει, μην απορείς.

Γιατί και εδώ, για τον ίδιο λόγο, η θνητή φύση επιδιώκει, κατά το δυνατό, να είναι αιώνια και αθάνατη. Και μπορεί να το πετύχει αυτό μόνο με τη γέννηση, γιατί πάντοτε αφήνει ένα νέο στη θέση του παλιού. Άλλωστε κάθε ένα από τα ζώα ενόσω ζει θεωρείται ότι είναι το ίδιο, όπως από μικρό παιδί μέχρι να γίνει γέρος λέμε ότι ο ίδιος ο άνθρωπος - ενώ αυτός δεν έχει ποτέ τα ίδια πράγματα επάνω του, και ωστόσο θεωρείται ο ίδιος΄ αλλά συνεχώς ανανεώνεται, χάνοντας μερικά, και ως προς τις τρίχες και τη σάρκα και τα οστά και το αίμα και ολόκληρο το σώμα.

Και όχι μόνο στο σώμα του αλλά και στην ψυχή του, οι τρόποι, οι συνήθειες, οι αντιλήψεις, οι επιθυμίες, οι απολαύσεις, οι λύπες, οι φόβοι, το καθένα απ' αυτά ποτέ δεν είναι το ίδιο στον καθένα μας. Άλλα γεννιούνται, άλλα χάνονται. Πολύ πιο περίεργο απ' αυτό είναι ότι και οι γνώσεις όχι μόνο άλλοτε γεννιούνται κι άλλοτε χάνονται σε μας,

και ποτέ δεν είμαστε οι ίδιοι ως προς τις γνώσεις, αλλά ότι και η καθεμιά από τις γνώσεις το παθαίνει αυτό το ίδιο. Γιατί εκείνο που ονομάζεται μελέτη γίνεται με την προϋπόθεση ότι φεύγει η γνώση: γιατί η λήθη είναι η φυγή της γνώσης και η μελέτη πάλι, βάζοντας καινούργια μνήμη στη θέση της παλιάς, σώζει τη γνώση, ώστε να φαίνεται ότι είναι η ίδια. Μ' αυτόν λοιπόν τον τρόπο κάθε θνητό ον διασώζεται, όχι όντας σε όλα γενικά το ίδιο για πάντα όπως το θείο,

αλλά με το να αφήνει καθετί που παλιώνει και φεύγει ένα νέο στη θέση του, όμοιο μ' αυτό το ίδιο. Με αυτό το τέχνασμα, Σωκράτη, είπε, το θνητό μετέχει της αθανασίας, και ως προς το σώμα και ως προς όλα τα άλλα΄ εκείνο είναι αθάνατο με άλλο τρόπο. Μην απορείς λοιπόν που το κάθε θνητό ον από τη φύση του δίνει μεγάλη αξία σε κάθε γέννημά του. Γιατί για χάρη της αθανασίας ενυπάρχει στον καθένα αυτός ο ζήλος και ο έρωτας.

Η Μεταφυσική στον Κ.Π. Καβάφη... *